Muzeum Historii Fotografii w Krakowie zaprasza na wystawę plenerową Kadrówka 1914–2014. Wystawa prezentuje fotografie i dokumenty obrazujące tworzenie Pierwszej Kompanii Kadrowej Legionów Józefa Piłsudskiego, rolę idei Marszu Szlakiem Pierwszej Kompanii Kadrowej w okresie międzywojennym, a także walkę o kultywowanie jej pamięci w trudnych latach po II wojnie światowej. Muzeum pokaże nieznane fotografie i dokumenty ilustrujące cały wiek obecności Kadrówki w polskiej tradycji.

Wystawa oraz towarzyszący jej pokaz multimedialny pod nazwą: „Legioniści w przestrzeni publicznej” – zrealizowane zostały w ramach projektu: „100-lecie czynu niepodległościowego. Legiony polskie w fotografii, narodzimy polskiego reportażu wojennego”.

Krótki epizod kilkunastu dni legionowej epopei z początku sierpnia 1914 roku urósł do rangi symbolu. Historia nadała mu znaczenie jednego z milowych kroków w drodze do odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918 roku. To nie przypadek, że grupa półtorej setki marzycieli, porwanych ideą swojego przywódcy, postanowiła wcielić w czyn własne marzenia. W dziejach narodów takich fantastów było, ba, jest wielu. Jednak Ci, którzy w 1914 roku wyruszyli z krakowskich Oleandrów, urzeczywistnili swój sen, a to już jest czyn wyjątkowy, rzadko notowany w annałach…

Wymarsz o świcie 6 sierpnia 1914 roku garstki zapaleńców, którzy sen zamierzali przekuć w czyn, zainspirował ówczesne i następne pokolenia – od roku 1924, na pamiątkę tamtych wydarzeń, szedł z Krakowa symboliczny Marsz Szlakiem I Kompanii Kadrowej. Jego uczestnicy – żołnierze, marynarze, skauci – nadali mu charakter zawodów sportowych, budując nowy model wychowania młodzieży, poprzez sport połączony z tradycją niepodległościową. Rokrocznie przez Ziemię Krakowską i Kielecką maszerowały z piosenką, nieodłącznym elementem żołnierskiego życia, dumne oddziały – aż do wybuchu II Wojny Światowej.

Wraz z zakończeniem działań wojennych w 1945 roku, wszelka tradycja legionowa wraz z jej twórcą i przywódcą, Józefem Piłsudskim, była tępiona przez nowe komunistyczne władze Polski. Legiony i ich Komendanta odsunięto w niepamięć. Pod koniec lat siedemdziesiątych powrócono do myśli odtworzenia Marszu. Udało się to zrealizować podczas półtorarocznej chwili wolności – w sierpniu 1981 wyruszył wznowiony Marsz Szlakiem I Kompanii Kadrowej. W stanie wojennym, mimo represji, nie dało się już zatrzymać marszu, który w owym czasie był nie tylko symbolem pamięci o wydarzeniach minionych – był również symbolem odradzającej się godności narodowej, tak potrzebnej w tamtych trudnych czasach. Każdego roku w sierpniu, pod czujnym okiem funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa, wyruszał przywrócony Marsz Szlakiem I Kompani Kadrowej – z Oleandrów maszerowali nowi Strzelcy.
Ale Kadrówka to nie tylko idea i tradycja Marszu. Wystawa prezentuje materiał archiwalny – fotografie, dokumenty, odznaki legionowe – z wielu zbiorów. Zdjęcia, grafiki, plakaty stanowią świadectwo czasów, kiedy rodziła się Niepodległa. Dzięki tamtym odważnym ludziom z roku 1914, którzy nie bali się podjąć wyzwania i tym, którzy do roku 1918 dzielnie walczyli na wielu frontach Europy, a potem w 1920 bronili młodej Ojczyzny, dzięki tym, którzy przez lata kultywowali patriotyczną ideę legionową i tym, którzy robią to teraz, budząc nasza pamięć lub wręcz odkrywając nieznane karty Historii – możemy spokojnie patrzeć w przyszłość.

Wystawa oraz towarzyszący jej pokaz multimedialny pod nazwą Legioniści w przestrzeni publicznej zrealizowane zostały w ramach projektu: 100-lecie czynu niepodległościowego. Legiony polskie w fotografii, narodzimy polskiego reportażu wojennego.

Andrzej Rybicki, kurator wystawy

Wystawa czynna od 29 lipca do 31 sierpnia 2014 roku
Plac im. ojca Adama Studzińskiego w Krakowie