Galeria Sztuki BWA w Olsztynie zaprasza na wernisaż wystawy Anki Leśniak - „Wcielenia" w dniu 6 marca (czwartek), godz. 18.00

Wystawa podejmuje temat wizerunków i znaczeń dawnych bóstw kobiecych oraz czczonych nadal, lecz nieznanych w kulturze Zachodu. W cyklu fotografii inspirowanych ich ikonografią nie chodzi o ścisłe odwzorowanie wizerunków bogiń. Artystka skupiła się na cechach, które posiadały pierwotne boginie oraz sposobach transferu tych cech na kolejne wcielenia. Przywołuje również archetyp bogini matki, która dała początek światu, występującej w różnych kulturach, jako Wielka Bogini, sumeryjska bogini Aruru czy bogini Tiamat. W cyklu są również odniesienia do hinduskiej wielorękiej bogini Durgi bliskiej bogini Kali, także do Kybele, Hekate, Artemidy z Efezu oraz dwugłowej statuetki nieznanego bóstwa kobiecego. Ważny jest aspekt hybrydycznej cielesności bogiń, gdzie części ich ciał są zwielokrotnione lub posiadają elementy ciał zwierząt. To ciała, które nie mieszczą się w przyjętych kanonach piękna. Operując współczesnymi technikami fotografii i fotomontażu cyfrowego artystka przywraca te wizerunki współczesności i zadaje pytanie na ile mogą być one przydatne i przekonujące dla współczesnych kobiet, w tym dla niej samej. Jakie treści dostrzeże w nich współczesne społeczeństwo? Czy ze strzępów wiedzy o cechach bogiń uda się złożyć inny obraz kobiecości niż ten, który znamy obecnie i który dominuje w naszej kulturze? / Anka Leśniak / 

Anka Leśniak - absolwentka ASP w Łodzi, zajmuje się tematyką kobiecości. Zrealizowała m.in. „Top Models", „Muzy Łodzi Kaliskiej", „Fading Traces" oraz projekt „Zarejestrowane", na który otrzymała Stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w 2011 roku. Tworzy prace video, fotografie, instalacje w przestrzeni publicznej. Jest autorką kilku performance, z których najbardziej znane są akcje „Body Printing". Od 2013 roku jest doktorantką na Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku.

--

W projekcie „Wcielenia” artystka Anka Leśniak zajmuje się wizerunkami i znaczeniami dawnych bóstw kobiecych, oraz tych czczonych nadal, lecz nieznanych w kulturze Zachodu. Interesuje ją wielowymiarowość tych bóstw- polegająca, zdaniem artystki na tym, że były one zarazem dobre i złe; uzdrawiały i zabijały; dawały życie, rządziły jego cyklami, ale również potrafiły je odebrać; ujawniały aspekty macierzyńskie i opiekuńcze, ale także okazywały złość, gniew i stawały do walki. Na przestrzeni wieków kobiece bóstwa posiadały wszystkie aspekty obecne w ludzkiej psychice i ujawniały je w zależności od sytuacji.

Zdaniem Anki Leśniak patriarchalne religie spowodowały zepchnięcie kobiecego sacrum na drugi plan, co objawiało się zdeprecjonowaniem bogini matki i kobiecego aspektu boskości. W ten sposób potężne boginie stały się demonami, a kobietę przez wiele wieków łączono ze sferą ciemności, a tym samym skłonności do zła, co automatycznie wykluczało ją ze sfery boskości oraz pełnienia funkcji sakralnych. Odmówienie kobiecości boskiego pierwiastka przyczyniło się do postrzegania kobiety, jako człowieka drugiej kategorii, istoty wybrakowanej, słabej, zależnej i... podstępnej. Silne pozostają nadal skrajne i sprzeczne stereotypy „femme fatale” i kobiety-anioła, wtłaczające kobiecość w określone wzorce. Mimo korzystnych dla kobiet zmian w społeczeństwach wielu krajów, kobiece zdolności nadal ceni się mniej, oceniając jednocześnie surowiej efekty kobiecego działania. Brak dowartościowania kobiecych atutów, takich jak intuicja, empatia, zdolność wyrażania emocji, nierównoprawne traktowanie kobiecego spojrzenia na świat, ujawniające się choćby w pogardliwym stwierdzeniu „kobieca logika”, wpływa niekorzystnie na proces kształtowania otaczającej rzeczywistości.

W projekcie „Wcielenia” artystka odnosi się do przedstawień kobiecego ciała, które przez wiele wieków w sztuce i kulturze pokazywane było jako bierne, pasywne, oczekujące, pozbawione witalności i energii. Bywa, że ciało kobiece nadal traktowane jest jako rodzaj fetyszu i wtłaczane w określone wzorce estetyczne, które skupiają się na wizerunku zewnętrznym. W konsekwencji poddają one ciało ciągłemu dyscyplinowaniu i kontroli. Jak twierdzi Anka Leśniak to m.in. z tego powodu zaczęła szukać w przedstawieniach kobiecych wizerunków tych, które odwołują się do pierwotnej mocy kobiecości i jej źródeł.

W cyklu fotografii inspirowanych ikonografią bóstw kobiecych nie chodziło artystce o ścisłe odwzorowanie wizerunków bogiń. Bardziej skupiała się ona na cechach, które posiadały pierwotne boginie oraz sposobach transferu tych cech na kolejne wcielenia. Przykładem może być Lilit, uważana w mitologii żydowskiej za demona, która miała swój pierwowzór w mezopotamskiej bogini Isztar, znanej też pod imieniem Inanna (od Nin-anna - Pani Nieba). Anka Leśniak przywołuje również archetyp bogini matki, która dała początek światu, występującej w różnych kulturach jako Wielka Bogini, sumeryjska bogini Aruru czy bogini Tiamat. W cyklu pojawiają się również odniesienia do hinduskiej wielorękiej bogini Durgi bliskiej bogini Kali, także do Kybele, Hekate, Trój-jedynej Bogini, Artemidy z Efezu oraz dwugłowej statuetki nieznanego bóstwa kobiecego. Ważny dla Anki Leśniak był tu aspekt hybrydycznej cielesności bogiń, gdzie części ich ciał są zwielokrotnione lub posiadają elementy ciał zwierząt. To ciała, które nie mieszczą się w przyjętych współcześnie kanonach piękna. Operując współczesnymi technikami fotografii i fotomontażu cyfrowego artystka chciałaby przywrócić te wizerunki współczesności i zadać pytanie na ile mogą być one przydatne i przekonujące dla współczesnych kobiet, w tym dla niej samej. Anka Leśniak zadaje chce swoją wystawą spytać jakie treści dostrzeże w nich współczesne społeczeństwo? Czy ze strzępów wiedzy o cechach bogiń uda się złożyć inny obraz kobiecości niż te, które znamy obecnie i które dominują w naszej kulturze?

Na wystawie w BWA Galerii Sztuki w Olsztynie projekt „Wcielenia” będzie prezentowany po raz pierwszy. Złożą się na nią wydruki fotograficzne i instalacja.

Wystawa czynna: 7 marca – 13 kwietnia, sala kameralna

BWA Galeria Sztuki w Olsztynie
al. Marsz. J. Piłsudskiego 38
10-450 Olsztyn