RÓWNOWAGA.   

Tworzone przez nas obrazy posiadają na ogół formę kwadratu lub prostokąta – poziomego bądź pionowego. Patrząc na niektóre z nich, możemy odnieść wrażenie, że mają tendencję do „przechylania się” na bok. Przyczyną nie jest tu bynajmniej przekrzywiona linia horyzontu – tę usterkę zawsze można wyprostować podczas obróbki cyfrowej bądź ciemniowej. Chodzi o odpowiednie rozmieszczenie w kadrze obiektów …

Równowaga

Idealny przykład kompozycji zrównoważonej. Znajdujące się w centrum kadru dwa drzewa – uschnięte, czarne i pokryte liśćmi – równoważą się pod względem „ciężaru”. Dodatkowo główne obiekty są równoważone przez znajdujące się w oddali dwa jasne drzewa z lewej strony kadru i ciemny zagajnik z prawej.

Tworzone przez nas obrazy posiadają na ogół formę kwadratu lub prosto-kąta – poziomego bądź pionowego. Patrząc na niektóre z nich, możemy odnieść wrażenie, że mają tendencję do „przechylania się” na bok. Przyczynąnie jest tu bynajmniej przekrzywiona linia horyzontu – tę usterkę zawsze można wyprostować podczas obróbki cyfrowej bądź ciemniowej. Chodzi o odpowiednie rozmieszczenie w kadrze obiektów o różnej wielkości, kształcie, tonalności lub barwie. 

Prawie jednolita kamienna ściana z lewej strony kadru stanowi doskonałą przeciwwagę dla zróżnicowanej pod względem kształtu kolumnady z prawej strony.

W przypadku fotografii reporterskiej może to wynikać z okoliczności, w jakich wykonano zdjęcie. W innych dziedzinach niestety świadczy obraku dbałości autora o poprawną kompozycję obrazu.Przypomnijmy sobie zlekcji fizyki wykład na tematdźwigni dwustronnej. Aby zrównoważyć dźwignię, naktórej końcach znajdują się obiekty oróżnej masie, na-leży odpowiednio dobrać długość obu ramion – cięższyprzedmiot znajdujący się na krótszym ramieniu dźwignimoże być zrównoważony lżejszym, umieszczonym nadłuższym ramieniu.Teoria dźwigni dwustronnej znajduje również zastoso-wanie wkompozycji obrazu. Planując rozmieszczenieobiektów wkadrze musimy uwzględnić ich wielkość oraz „ciężar”. Nie mamy tu na myśli wartości fizycznejlecz czysto subiektywne „wrażenie”, jakie odnosimy ob-serwując fotografowane obiekty. „Cięższe” umiesz-czamy bliżej centrum kadru, natomiast „lżejsze” bliżejjego krawędzi. Obiekty ociemnych barwach wydają siębyć masywniejsze od jasnych. 

Równowaga w kompozycji kadru fotografii czarno-białej. Tu jej osiągnięcie wydaje się nieco łatwiejsze – operujemy jedynie skalą szarości. Musimy jednak sięorientować się, w którym miejscu skali znajdują się poszczególne kolory. Problem ten nabiera szczególnej wagi, gdy fotografujemy na błonach światłoczułych.

Oczywiście należy brać tu również pod uwagę tonal-ność tła icałego obrazu. Wprzypadku obrazu ociemnejtonacji itle sytuacja odwróci się. Elementy kompozycjioostro zarysowanych krawędziach ikontrastowe spra-wiają wrażenie „cięższych” niż te nieostre (rozmytewwyniku działania zasady głębi) lub oniskim kontraście.Na „wagę” obiektów wpływa również wzajemne zróż-nicowanie podobnych przedmiotów znajdujących się naplanie. Zielona cytryna sfotografowana pośród tej samejwielkości żółtych cytryn będzie miała zpewnościąmniejszy „ciężar” niż umieszczone na jej miejscu zie-lone jabłko. Podobnych przykładów można przytaczać wiele.

Proste ćwiczenia z zakresu równowagi w kompozycji kadru. Zmieniając w programie graficznym kolory i jasność poszczególnych elementów obrazu (stąd pewne niedoskonałości obrazu) możemy obserwować, jak zmienia się jej równowaga. Nie będziemy tu wskazywać,który zobrazków stanowi kompozycję idealnie zrównoważoną. Wybór pozostawiamy subiektywnym odczuciom Czytelników.

Zrównoważenie pod względem wielkości i„wagi” niemusi dotyczyć konkretnego planu. Duży przedmiot napierwszym planie możemy zrównoważyć umiesz czającpodobny pod względem wielkości obiekt wod da leniu(zgodnie zzasadami perspektywy będzie on mniejszy).

 

Siedząca na jednej z podpór mostu nieruchoma kamienna postać zdaje się spoglądać na jadącego poniżej rowerzystę. Mały „dynamiczny” obiekt z lewej strony kadru doskonale równoważy znacznie większy i „cięższy” obiekt zprawej.

Zajmująca spory fragment kadru drewniana chata jest równoważona przez prawie jednolitą, ciemną ścianę listowia drzew z prawej strony kadru.

Komponując kadr, musimy posługiwać się przedewszystkim intuicją isubiektywnym wyczuciem ciężaruposzczególnych elementów. Jeżeli nie jesteśmy dokońca pewni ostatecznego efektu, być może wartoskadrować obraz nieco szerzej, pozostawiając wokół tro-chę wolnego miejsca. Później, na etapie obróbki komputerowej lub ciemnio-wej będzie można precyzyjniej przyciąć obraz.

Wysokie, chylące się i częściowo uschnięte drzewo w otoczeniu kęp roślin na pierwszym planie równoważone jest przez dwa znajdującesię w oddali pokryte liśćmi „mniejsze” drzewa.

tekst i zdjęcia: Robert Urbański